بطور حتم در مورد این سیستم عامل مطالب زیادی دیده و شنیده اید. من در این مقاله قصد دارم که خصوصیات کلی این ویندوز را معرفی و شرح دهم. همانطور که می دانید مایکروسافت در تیر ماه 1380 این سیستم عامل را با نام Longhorn معرفی کرد. جهت آشنایی بیشتر شما به فلسفه نام گذاری ویندوزها اشاره می کنم. مایکروسافت پس از ارائه ویندوز 98 پروژه سیستم عامل بعدی خود را با نام Whistler معرفی کرد. اما این ویندوز در سال 2001 با نام XP معرفی شد. در اطراف منطقه بریتیش کلمبیا در آمریکای شمالی کوه و پیست اسکی ای با نام Whistler وجود دارد. در نزدیکی این پیست ، سالنی بنام Longhorn وجود دارد که محل صرف غذا و استراحت و اقامت اسکی بازان هست. در حقیقت انتخاب این نامها بصورتی است که در اذهان کاربران این ایده بوجود آید که پس از سپری کردن سختی ها و مشکلات کار با XP ، سیستم عامل Longhorn ، راحتی و آرامش را برای کاربران پدید می آورد. البته مایکروسافت مانند ویندوز اکس پی نام این ویندوز را تغییرداده و آن را رسما Vista نامیده است. نصب این ویندوز بسیار راحت و ساده است. در برنامه نصب این ویندوز این امکان وجود دارد که اطلاعات مربوط به پیکربندی در معرض نمایش قرار گیرد. گزینه هایی مانند Delete و Format و New و ... نیز مشاهده می شوند که باعث سهولت و کاربردی تر شدن برنامه نصب شده اند. با توجه به حداقل مشخصات سخت افزاری مورد نیاز ، زمان مورد نیاز برای نصب بین 15 تا 25 دقیقه می باشد. حداقل مشخصات سخت افزاری عبارتند از : کامپیوترهای کیفی : پردازنده Pentium4-M 2.0GHz با حداقل 512 MB حافظه اصلی و 10 GB فضای آزاد هارد دیسک. کامپیوترهای رومیزی : پردازنده Pentium 4 2.0GHz با حداقل 512 MB حافظه اصلی و 10 GB فضای آزاد هارد دیسک.

تکنولوژی WinFS

در طراحی این ویندوز از تکنولوژی جدیدی به نام WinFX استفاده شده که خود شامل سه فناوری WinFS , Avalon , Indigo و فناوری پایه ای می باشد. WinFS نوع جدیدی از فایل سیستم می باشد که بر اساس تکنیکهای SQL طراحی و پیاده سازی شده است. فایل سیستم WinFS دارای دو ویژگی محدود نمودن استفاده از واحدهای تخصیصی و محدود نمودن مقادیر داده ای که واحدهای تخصیصی می توانند پشتیبانی نمایند ، می باشد. بر روی یک درایو هارد دیسک ، یک واحد تخصیصی می تواند در بر گیرنده یک یا چند قطاع 512 بایتی باشد. در حالت عادی یک واحد تخصیصی با حجم چهار کیلوبایت ، حاوی هشت قطاع است. اندازه یک واحد تخصیصی توسط فایل سیستم بر اساس ظرفیت بخش منطقی هارد دیسک تعیین می شود. فایل سیستم FAT با این ایده طراحی گردید که اندازه واحد تخصیصی کوچکتر باعث بالا رفتن کارایی هارد دیسک می شود. با ذکر مثالهایی به اهمیت این مسئله پی خواهید برد. در سیستم عامل ویندوز 95 که از فایل سیستم FAT16 استفاده می کند ، یک درایو با ظرفیت 256 مگابایت دارای واحدهای تخصیصی با ظرفیت چهار کیلوبایت بوده و یک درایو 2 گیگابایتی ، دارای واحدهای تخصیص با ظرفیت 32 کیلوبایت می باشد. اکنون در نظر بگیرید فایلی با حجم 35 کیلوبایت بر روی این درایو ذخیره شده باشد. این فایل دو واحد تخصیصی را بخود اختصاص می دهد که دومین واحد دارای 29 کیلوبایت بدون استفاده است. فرض کنید که 1000 فایل 40 کیلوبایتی ، بر روی یک درایو با حجمی برابر 391 مگابایت وجود داشته باشند. در فایل سیستم FAT16 این فایلها ظرفیتی برابر 500 مگابایت را بر روی درایو اشغال می کنند و بر روی یک درایو 2 \ 1 گیگابایت ، همان 1000 فایل فضایی معادل 620 مگابایت را اشغال می کنند. بر همین مبنا ، فناوری WinFS در بر گیرنده سه مدل اصلی Object , T/SQL , XML می باشد که با توجه به این مدلها ، برنامه های کاربردی تعامل بهینه ای با داده های ذخیره شده بر روی دیسک خواهند داشت. WinFS از فایلهای سیستم NTFS , FAT32 , FAT16 پشتیبانی نموده و در هسته سیستم عامل دارای پیمانه هایی جهت بکارگیری SerialATA , Serial SCSI , iSCSI و حافظه های SAN می باشد. اطلاعاتی که در WinFS ذخیره می شوند ، دارای یک متاداده هستند و اطلاعات متاداده در یک بانک اطلاعاتی ذخیره می گردد. WinFS دارای یک موتور جستجوگر مبتنی بر T-SQL نیز است که امکان انجام پرس و جو را بر روی بانک اطلاعاتی متاداده میسر می سازد. البته لازم به ذکر است که ویژگی WinFS فعلا غیر فعال بوده و در نسخه نهایی ویستا در سال 2007 فعال خواهد شد.

پالادیوم (Palladium) و TCPA

شرکت مایکروسافت در سال 2001 ، سیستم امنیتی سیستم عامل نسل بعدی را تحت عنوان پالادیوم معرفی کرد. پالادیوم تاثیر گرفته از استاندارد Trusted Computing Platform Alliance شرکت اینتل می باشد. هدف اینتل از ارائه استاندارد TCPA فراهم نمودن بستری جدید برای ایجاد اعتماد و اطمینان بیشتر است. پالادیوم در اصل یک نرم افزار است که بر اساس سخت افزارهای TCPA کار می کند. در سال 2003 پالادیوم به Next Generation Secure Computing Base یا به اختصار NGSCB و همچنین TCPA به Trusted Computing Group تغییر نام یافتند. NGSCB و TCG یک بستر نرم افزاری / سخت افزاری ارائه می نمایند که بر اساس آن دیگر امکان دستکاری نرم افزارها وجود ندارد و باید حقوق معنوی و مادی تولید کننده نرم افزار رعایت شود. NGSCB و TCG اجرای نرم افزارهای بدون مجوز را بسیار دشوارتر می سازد و می تواند نرم افزارهای دزدی یا غیر مجاز را از راه دور ردیابی نموده ، از اجرای آنها جلوگیری و آنها را پاک نماید. در این حالت نرم افزارهای غیر مجاز اجرا نخواهند شد و حتی فایل هایی که با این نرم افزارها ایجاد شده اند ، دیگر کار نخواهند کرد. البته عملکرد TCG مستلزم وجود قطعه ای سخت افزاری است که وظیفه اش نظارت ، مراقبت و گوش دادن است. در مرحله اول این قطعه که نامش Fritz است ، با هماهنگی Intel و AMD بصورت تراشه قابل نصب بر روی برد اصلی طراحی شده و در مرحله دوم در داخل ریزپردازنده قرار خواهد گرفت. طبق برنامه ، هنگامی که کامپیوتر راه اندازی می شود ، Fritz فعال شده و ROM را تست می کند و سپس اولین بخش از سیستم عامل را تست کرده و در حافظه قرار می دهد. سپس جدولی از سخت افزارها و نرم افزارهای موجود را تشکیل داده و بررسی می کند که آیا همه سخت افزارها با فهرست مورد پذیرش TCG مطابقت دارند؟ نرم افزارهای نصب شده رجیستر شده اند؟ آیا شماره سریال آنها لغو شده یا معتبر می باشند؟ در این حالت در صورتی که تنظیمات کامپیوتر تغییرات زیادی داشته باشد ، باید از طریق اینترنت تغییرات اعمال شده مورد تایید قرار گیرد. حتی در رابطه با فایلهای صوتی و تصویری نیز باید مجوز لازم از طرف تولید کننده صادر شده باشد و با تایید Fritz نیز برسد.

Library

در ویستا پوشه های مخصوص سیستم عامل با نام Library معرفی می شوند. این پوشه های مجازی هوشمند اطلاعاتی پیرامون فایلهای موجود بر روی کامپیوتر جمع آوری نموده و به صورت یک مجموعه اختصاصی در اختیار کاربر قرار می دهند. بعنوان مثال پوشه My Picture با Picture & Video Library تعویض شده است.این پوشه مجازی ، فایلهای تصویری و ویدئویی موجود بر روی کامپیوتر را در یک مجموعه گردآوری نموده و در دسترس کاربر قرار می دهد. مجددا تاکید می شود که پوشه مجازی بصورت فیزیکی حاوی فایلهای نمایش داده شده نمی باشد و حاوی میانبرهایی جهت دسترسی به فایلهای نمایش داده شده است. همچنین قابلیت فیلتر کردن هم در این پوشه ها وجود دارد. در این حالت فیلتر اعمال شده ، Pivot نامیده می شود. ویستا Library های مختلفی دارد : Music Library , Game Library , Document Library , Picture & Video Library و MyContact Library . همچنین کنترل پنل هم جزو این پوشه ها قرار گرفته است.

البته به جز اینها ، ویژگیهای دیگری از جمله گرافیک بهتر (شفافیت صفحات و ...) به این ویندوز افزوده شده است که بررسی تمام این ویژگیها در حوصله مقاله نیست. در آخر هم متذکر می شوم که از نسخه های موجود در بازار ایران به عنوان سیستم عامل سالم و امن استفاده نکنید چون اکثر این نسخه ها آلفا بوده و دارای نواقص زیاد می باشد. در ضمن نسخه بتا هم امسال به بازار آمده است و نسخه کامل در سال 2006 وارد بازار می شود و آخرین نسخه هم همانطور که گفته شد در سال 2007 به بازار خواهد آمد. البته مایکروسافت قول داده که این وعده ها حقیقی می باشند و سر موعد انجام خواهند شد و مانند ویندوزهای قبلی به تاخیر نمی افتند. تاخیری که همیشه در ارائه محصولات مایکروسافت وجود داشته و خواهد داشت که البته ما به این تاخیرها عادت کرده ایم !!